Παιδί και εξωσχολικές δραστηριότητες

  Είτε είναι καλοκαίρι είτε είναι η σχολική περίοδος, ο προβληματισμός για την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου του παιδιού υπάρχει έντονος στους γονείς.

 Ως ελεύθερος χρόνος θεωρείται ο προσωπικός χρόνος που έχουν στη διάθεσή τους οι άνθρωποι και έχουν την ευχέρεια να διαχειριστούν ελεύθερα και σύμφωνα με τη δική τους θέληση. Ο χρόνος αυτός αξιοποιείται για την ικανοποίηση της κάλυψης προσωπικών αναγκών, χωρίς να υπάρχει η έννοια της υποχρέωσης . Οι εξωσχολικές δραστηριότητες, είναι λοιπόν δραστηριότητες που μπορούν να κάνουν τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους, δηλαδή τον χρόνο που έχουν εκτός των σχολικών τους υποχρεώσεων και μέσω των οποίων αποκτούν σημαντικές δεξιότητες (Μιχαηλίδης 2014). 

 Οι εξωσχολικές δραστηριότητες ποικίλουν σχετικά με το είδος τους, παρέχοντας πολλαπλά οφέλη. Ενδεικτικά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την ανάπτυξη των δεξιοτήτων αλληλεπίδρασης μεταξύ των συνομηλίκων, τον εμπλουτισμό των ακαδημαϊκών εφοδίων των παιδιών και τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης προβλημάτων συμπεριφοράς (Wilson 2009). 

  Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι μέσω των εξωσχολικών δραστηριοτήτων επιτυγχάνεται η κάλυψη πολλαπλών βιολογικών και συναισθηματικών αναγκών,  αποτέλεσμα που δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της σχολικής φοίτησης . Οι εξωσχολικές δράσεις συμβάλλουν στην ψυχοκοινωνική ωρίμανση των παιδιών (Fredricks & Eccles 2005). Τα παιδιά αισθάνονται ότι γίνονται αποδεκτά από τους συνομηλίκους τους, νιώθουν μέλη μιας ομάδας, ενδυναμώνουν τη σχολική τους επίδοση, ωθούνται στη σταδιακή ανάκτηση της αυτονομίας τους και ενισχύουν την αυτοεκτίμησή τους.  

  Παρότι τα οφέλη των εξωσχολικών δραστηριοτήτων είναι πολλαπλά, υπάρχουν κάποια κριτήρια που θα ήταν καλό οι γονείς να τα λάβουν υπόψη τους προκειμένου να επιλέξουν μαζί με τα παιδιά τους, την καταλληλότερη για εκείνα δραστηριότητα.

  Αναλυτικά, οι γονείς είναι καλό να επιλέγουν ένα συγκεκριμένο, μικρό αριθμό εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Όταν τα παιδιά, εκτός από τις σχολικές τους υποχρεώσεις, έχουν να ανταποκριθούν σε πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες, στερούνται της ξεκούρασης που είναι απαραίτητη για εκείνα. Αυτό έχει επίπτωση στη σχολική τους επίδοση καθώς δεν έχουν τον χρόνο να ασχοληθούν με την προετοιμασία των μαθημάτων τους ή είναι πολύ κουρασμένα για να αποδώσουν στο φόρτο εργασιών . Η πιο βασική, όμως, περίπτωση είναι ότι το παιδί δεν μπορεί να απολαύσει τις δραστηριότητες που κάνει, τις εισπράττει ως μια ακόμη υποχρέωση στην οποία πρέπει να ανταποκριθεί, με αποτέλεσμα να χάνει  αρκετά από τα οφέλη τους.

  Επίσης, ένα κριτήριο επιλογής εξωσχολικών δραστηριοτήτων είναι το κόστος συμμετοχής του παιδιού. Η εξωσχολική δραστηριότητα θα πρέπει να είναι συμβατή με τις δυνατότητες της οικογένειας, ώστε να μην νιώθουν οι γονείς ότι πιέζονται για να ανταπεξέλθουν τα έξοδα, αλλά και να μην γίνονται ανισότητες μεταξύ των παιδιών.

  Εάν η οικογένεια έχει επιλέξει ένα μικρό αριθμό δραστηριοτήτων, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες, το παιδί να τις παρακολουθήσει σε πιο σταθερή βάση και όχι να συμμετέχει αποσπασματικά ή να αλλάζει δραστηριότητες σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αυτό βοηθάει το παιδί να αποκομίζει στο μέγιστο τα οφέλη των εξωσχολικών του δραστηριοτήτων.

 Ένα επιπλέον κριτήριο επιλογής που οι γονείς θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους, είναι οι επιθυμίες του παιδιού. Είναι αλήθεια ότι συχνά τα παιδιά νιώθουν πιεσμένα καθώς ωθούνται να συμμετέχουν σε μια δραστηριότητα χωρίς να την επιθυμούν ή να έχουν κάποιο σχετικό ταλέντο, αλλά κυρίως, γιατί είναι επιθυμία ή όνειρο των γονιών τους. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να βιώνουν άγχος ή να αισθάνονται ότι δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των γονιών τους και ότι τους απογοητεύουν.

  Όταν επιλέγονται αθλητικές δραστηριότητες ο στόχος δεν θα πρέπει να είναι η επίδοσή του παιδιού, αλλά η επίτευξη καλής σωματικής υγείας, η συμμετοχή και η χαρά του παιχνιδιού. Όταν οι αθλητικές δραστηριότητες γίνονται αναγκαστικά ή με όρους υποχρέωσης και αυστηρού προγράμματος, εξωθούν τα παιδιά στα άκρα με κίνδυνο σωματικούς τραυματισμούς ή το αίσθημα της μη επάρκειας (Wilson 2009). 

  Συμπερασματικά λοιπόν, θα λέγαμε ότι η συμμετοχή των παιδιών σε εξωσχολικές δραστηριότητες έχει σημαντικά οφέλη για την ψυχοσωματική τους ανάπτυξη και τα κριτήρια επιλογής  του είδους της δραστηριότητας θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κάθε οικογένειας και να μεγιστοποιούν τα οφέλη τους.