Ο πολυδιάστατος ρόλος του Εκπαιδευτικού Φυσικής Αγωγής - Προπονητή στο σχολικό και σωματειακό αθλητισμό

Σύντομη ιστορική αναδρομή του Γυμναστικού λειτουργήματος 

Η ιστορία του ευγενικού λειτουργήματος των γυμναστών- προπονητών, εξελίσσεται στην Ελλάδα από τον 16ο αιώνα π.Χ. 

Κατά τους αρχαίους χρόνους ως πρώτος αθλητής αναφέρεται ο Προμηθέας, ως πρώτος δε γυμναστής ο Ερμής. Κατά το Γαληνό όμως ο γυμναστής εμφανίστηκε μόλις λίγο πιο μπροστά από τον Πλάτωνα.

Στην αρχή, η τέχνη της γύμνασης - προπόνηση των αθλητών ήταν μια απλή εμπειρία. Αργά όμως, αυτή εξελίχθηκε και κάθε τι που εφαρμόστηκε, στηριζόταν στις κρατούσες θεωρίες γύρω από τη φιλοσοφία, την ανατομική διάπλαση και τη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.

Μέχρι την εποχή του Πλάτωνα και αρκετά πέρα ​​από την εποχή αυτή, ο πιο κύριος εργάτης της γυμναστικής ήταν ο παιδοτρίβης. Λεγόταν έτσι, γιατί «έτριβε» (το «τρίβω» θα πρέπει να ληφθεί με την έννοια του «ασκώ») τους νέους. Ωστόσο, ο παιδοτρίβης δεν πρέπει να είχε - αρχικά τουλάχιστον - τις γνώσεις εκείνες που έπρεπε να έχουν. Ο Γαληνός όμως εκθειάζει το γυμναστή που έχει παραπλήσιες γνώσεις με τον γιατρό. Οι γυμναστές ήταν οι επιστήμονες, θα λέγαμε, που εκπαιδεύονταν ικανοποιητικά ακόμη και στην ιατρική.

Ο Γαληνός λέει ακόμη ότι ο γυμναστής είχε την ευρύτερη επίβλεψη επάνω στους αθλητές, καθόριζε τη δίαιτα και τη μέθοδο προπόνησής τους. Η ειδίκευση των αθλητών στα διάφορα αγωνίσματα ξεκίνησαν ταυτόχρονα με την εμφάνιση των γυμναστών που οι περισσότεροι είχαν διατελέσει πρωταθλητές ή ολυμπιονίκες.

Ως πρώτος επιστήμονας γυμναστής, που αποτελεί σταθμό στην ιστορία του αθλητισμού, αναφέρεται ο Ίκκος ο Ταραντίνος (480 π.Χ.)

Ο Σκοπός του έργου των γυμναστών της αρχαίας Ελλάδας ήταν - πέρα ​​από την ανάδειξη ολυμπιονικών - η δημιουργία πολιτών καλών καγαθών, συμμετρικά δηλαδή, ωραίων κατά το σώμα και κατά τη ψυχή,  πολίτες ικανών να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα της πατρίδας. Η υγεία, η ανδρεία, το κάλλος, η καρτερικότητα, η ευγένεια της ψυχής, η φιλία, η ειρήνη, ήταν τα βασικά αποτελέσματα της ίσης καλλιέργειας του σώματος και της ψυχής . Είναι δημιουργήματα και της καλλιέργειας του ολυμπιακού πνεύματος που οι γυμναστές ήταν οι κύριοι ερμηνευτές του.

Το έργο του Γυμναστή - Προπονητή από Διδακτική - Παιδαγωγική - Ψυχολογική άποψη

Τι πρέπει να προσέξει ο γυμναστής - προπονητής σε ό,τι αφορά τον ίδιο

1. Βασικό και απαραίτητο να ανανεώνει το ζήλο και τον ενθουσιασμό του.

2. Δεν πρέπει να σκέφτεται τις ημέρες «λήψης αποδοχών».

3. Οφείλει να είναι υπόδειγμα στο λειτούργημα του και να καλλιεργεί ακούραστα την επιστήμη του.

4 Όταν επιθυμεί να διαφύγει από τα όρια του στενού επαγγελματισμού, πρέπει - εκτός από τα παραπάνω - να αποφύγει τη μηχανοποίηση στο διδακτικό του έργο.

5 Ως καλός γυμναστής οφείλει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε συνεχώς να πλουτίζει τις γνώσεις του, για να διατηρήσει άσβεστο το ζήλο του.

Η επίδραση του γυμναστή - προπονητή επάνω στους χαρακτήρες των μαθητών - αθλητών του

 

Η γνώση του χαρακτήρα κάθε μαθητή - αθλητή έχει μεγάλη σημασία, γιατί με τη γνώση του θα μπορέσει ο γυμναστής - προπονητής να φθάσει σε συμπεράσματα ψυχολογικών παρατηρήσεων.

Στη γνώση του χαρακτήρα θα φθάσει, αφού παρατηρήσει τα πιο κεντρικά χαρακτηριστικά, που έχουν σχέση με το έργο του. Έτσι, θα είναι σε θέση να ξεχωρίσουν αθλητικούς τύπους μέσα από τους χαρακτήρες των μαθητών - αθλητών.

Θα πρέπει να διαμορφώσει χαρακτήρες αθλητικούς, τελείως ομαλούς, για να κερδίσει έδαφος μεγάλης ενέργειας, μια και οι χαρακτήρες αυτοί περικλείουν μεγάλη ποσότητα ορμέμφυτης ενέργειας. Οι βουλητικές ενέργειες ομαλών χαρακτήρων είναι σταθερές και χάρη στη σταθερότητα αυτή φθάνουν κάθε προγεγραμμένο σκοπό. Έχοντας τέτοιο χαρακτήρα ο μαθητής - αθλητής, κατέχεται από λεπτά συναισθήματα και από ξεχωριστά ενδιαφέροντα, τα οποία επιφέρουν δράση.

Ειδικά το έργο του γυμναστή - προπονητή απαιτεί οι μαθητές - αθλητές να έχουν χαρακτήρα με δύναμη βούλησης, επιμονή και σταθερότητα.

Γνωρίζοντας, λοιπόν, τους χαρακτήρες, ο γυμναστής - προπονητής θα είναι σε θέση να ξέρει, αν υπάρχει η δύναμη βούλησης, η σταθερότητα και η επιμονή . Έτσι, θα μπορεί να επέμβει, γνωρίζοντας τι περισσότερο να διαμορφώσει σε αυτούς.

Η ψυχολογία αναφέρει πολλούς τύπους ανθρώπων. Ο γυμναστής - προπονητής, βάση αυτής, θα ερευνήσει στους μαθητές - αθλητές του τα κύρια χαρακτηριστικά των χαρακτήρων τους, από τα οποία παρουσιάζουν εκδηλώσεις θετικές προς το έργο τους, ενώ άλλα αρνητικά.

Έτσι θα «κάνει» αθλητικούς τύπους όσοι θα είναι ικανοί να αποδώσουν σε έντονες προσπάθειες. Γνωρίζοντας την αθλητική ψυχολογία και έχοντας τη σχετική πείρα, δε θα είναι πολύ δύσκολο γι΄αυτόν να εργαστεί κατατάσσοντας αυτούς σε κατηγορίες με βάση την τακτική της αθλητικής ζωής.

Ως προς την άσκηση που ενέχει ενεργητικότητα, θα ξεχωρίσει μαθητές - αθλητές ευδιέγερτους και δυσκίνητους.

Ως προς την ευσυγκινησία, ευαίσθητους , απαθής και ευερέθιστους.

Ως προς τον τρόπο εμφάνισης, μαθητές - αθλητές νευρικούς, σκεπτικούς, μιμητικούς και ισορροπημένους, τύπους που αναφέρει ο Πόλλαν.

Ως προς τον τρόπο διατήρησης των γνώσεων, μαθητές - αθλητές κινητικούς ή όχι.

Ως προς τον τρόπο δράσης μαθητές - αθλητές δειλούς, αυθάδεις, περίεργους, αναίσθητους, υπερήφανους, φλύαρους, τύπους που αναφέρει - μεταξύ των τριάντα τύπων του - ο Θεόφραστος.

Στη συνέχεια θα εργαστεί ο γυμναστής - προπονητής με σκοπό να επιβάλλει στους τύπους αυτούς τη συνήθεια και τη θέληση γιατί αυτές είναι κυρίως που μεταβάλλουν τους χαρακτήρες, οι οποίοι είναι ευτυχισμένοι ευμετάβλητοι. Έτσι, ο μαθητής - αθλητής είναι εύκολο να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και να διαμορφωθεί σε έναν πρέποντα αθλητικό τύπο.

Το κατά πόσο, βέβαια, μπορεί να μεταβληθεί ο χαρακτήρας , ενός μαθητή - αθλητή και πόσο να τονωθεί ο ίδιος αυτός ο μαθητής - αθλητής, εξαρτάται και από την ιδιοσυγκρασία του. Παράδειγμα, αν φοβάται ένας μαθητής - αθλητής, δείχνει αδυναμία χαρακτήρα και όχι ιδιοσυγκρασίας, γιατί η ιδιοσυγκρασία κατά τη γενική ψυχολογία είναι φυσιολογική σύνθεση τάσεων.

Έτσι, αν το σύνολο των ψυχολογικών διαθέσεων των χαρακτήρων των μαθητών - αθλητών γίνει ένα ενιαίο σύνολο από ειδικά χαρακτηριστικά, τα οποία τονίζονται ή διαμορφώνονται κατάλληλα, φέρνουν αθλητικές εκδηλώσεις που συμφέρουν, τότε ο μαθητής - αθλητής που έχει αυτό το ενιαίο ιδιαίτερο σύνολο, να ανέβει υψηλά, με τη συμπαράσταση πάντα και τη στοργή του κατάλληλου και ειδικευμένου γυμναστή - προπονητή.

Πηγή :  ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ - ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Ο Δρ Ε. Π. ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΥ