Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ

  Η κάθοδος των Δωριαίων γύρω στα 1100 π.Χ. ήταν μια κύρια αιτία να ξεκινήσει μια μετανάστευση των Ελλήνων σε όλα τα εύφορα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου.

  Οι Έλληνες στις λεγόμενες "αποικίες" , δημιούργησαν ένα νέο τρόπο ζωής καθαρά ελληνικό, που τα χνάρια του μένουν και σήμερα (πρδγμ η Κατω Ιταλία).

  Στην εκπαίδευση όμως και στον αθλητισμό έδειχναν μεγάλη ευαισθησία, αφού η πρώτη τους έδενε με τις ρίζες τους και ο δεύτερος τους επέτρεψε να συμμετάσχουν στους πανελλήνιους αγώνες, γεγονός που έφερνε στο προσκήνιο τη μακρινή τους νέα πατρίδα.

  Βλέπουμε, λοιπόν, σε όλες τις αποικίες να υπάρχουν γυμνάσια, παλαίστρες και στάδια. Βλέπουμε ακόμη να δημιουργούνται σχολές γυμναστικής, όπως εκείνη των Πυθαγορείων και της Εφέσου, που και οι δυο συντέλεσαν να ανέβουν το επίπεδο της γυμναστικής σε υψηλότερο επίπεδο. Οι Πυθαγόρειοι συγκεκριμένα βελτίωσαν την αθλητική δίαιτα, ενώ η Ιωνική σχολή, με κέντρο την Έφεσο, δημιούργησαν τα πρώτα βήματα της ποιοτικής ανόδου των αθλητών (π.χ. δημιουργία συλλόγου αθλητών). Σε ένα από τα γυμνάσια της Ιωνίας υπήρχε η επιγραφή που μεταφράζεται «Για το σώμα και τη ψυχή».

  Οι γυμναστές εδώ έχουν περίοπτη θέση. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι δύο σπουδαίοι γυμναστές της αρχαιότητας, ο Ίκκος από τον Τάραντα και ο Ηρόδικος από τη Σηλυβρία (τέλος 6ου αιώνα) είναι αθλητές, γυμναστές, γιατροί, φιλόσοφοι και συγγραφείς.

  Δυστυχώς, τα έργα τους δε σώζονται σήμερα, αλλά είναι σίγουρο ότι όλες οι πηγές που χρησιμοποίησαν οι μεταγενέστεροι (π.χ. Φιλόστρατος) βασίζονταν σε ότι η πείρα και η αθλητική σοφία των δύο ανδρών μάζεψε.

  Ο "καλός καγαθός" πολίτης ήταν το μέλημα της κάθε αποικιακής πόλης. Οι Εγεσταίοι ίδρυσαν ηρώο, για να τιμήσουν την Ολυμπιονίκη τους Φίλιππο, ενώ πρόσφυγες Αθηναίοι καταφεύγουν στην Τροιζήνα με κύριο μέλημα την αγωγή των παιδιών τους. Έχουμε πράγματι πληροφορίες ότι τόσο στη Μεγάλη Ελλάδα, όσο και στην Ιωνία, υπάρχουν δημόσια σχολεία. Ο Νομοθέτης Χαρώνδας στον κώδικα που συνέταξε για την Κατάνη, όριζε και δημιουργία δημοσίων σχολείων (Διόδωρος Σικελιώτης).

  Ακόμη, η γυναίκα στις αποικίες - και κύρια σε εκείνες της Αφρικής - είχε την ευκαιρία, όχι μόνο να γυμνάζεται, αλλά και να διορίζεται γυμνασίαρχος (Κυρήνη).

  Γενικά, η εκπαίδευση στις αποικίες ήταν σε υψηλό επίπεδο και αυτός ήταν ο λόγος που σπουδαίοι επιστήμονες της αρχαίας Ελλάδας, ξεπήδησαν από εκείνον τον σκορπισμένο Ελληνισμό : Θαλής από τη Μίλητο, Ηράκλειτος από την Έφεσο, ο Πυθαγόρας από τον Κρότωνα είναι από τα γνωστά ονόματα. Από τους παραπάνω ο Θαλής λέγεται ότι πέθανε στην Ολυμπία.

  Αγώνες, τέλος, γίνονταν σε όλες τις αποικίες, Αμφίπολη, Όλυνθος, Κυρήνη, Έφεσος, Κύζικος, Σαλαμίνα, Κύπρος, Τραπεζούντα, Βυζάντιο, Κρότωνας, Σίβαρις, είχαν σπουδαία στάδια, γυμνάσια και παλαίστρες.

  Πρέπει να σημειωθεί ότι ένας μεγάλος αριθμός Ολυμπιονικών και Ιερονικών, κατάγονταν από τις αποικίες. Αναφέρουμε παραδείγματα : Οξύθεμις Κλεωναίος, στάδιο δρόμος, 12η Ολυμπιάδα, 732 π.Χ.. Τέλις Σικιώνιος, στάδιο δρόμος, 18η Ολυμπιάδα, 708 π.Χ. Ερατοσθένης Κροτωνιάτης, στάδιο δρόμος, 51η Ολυμπιάδα, 576 π.Χ. Πολύμναστο; Κυρηναίος, στάδιο δρόμος, 81η Ολυμπιάδα, 456 π.Χ. Ο Σχεδόν δεν υπάρχει Ολυμπιάδα που κάποιος αθλητής από τις πόλεις των αποικιών δεν είναι στον γενικό κατάλογο των νικητών. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Δείχνει το μεγάλο ενδιαφέρον των αποκεντρωμένων Ελλήνων για τον αθλητισμό και μαζί τη μεγάλη οικονομική επιφάνεια, μια που τα παράλια της Μεσογείου, πρόσφεραν ευνοϊκές συνθήκες για πλούτο και για ποιότητα ζωής. Σήμερα, αν γίνονταν αγώνες αθλητικοί, με συμμετοχή νέων Ελλήνων της διασποράς, κάπου στους Δελφούς, στο Δήλο ή στο Δίο, θα συνέβαλλαν στο να έρθουν όλοι οι Έλληνες σε πολιτιστική συνεργασία. Οι άνθρωποι του αθλητισμού και η πολιτεία έχουν τον λόγο.

 

Πηγή: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ

ΣΩΤΗΡΗΣ Γ. ΓΙΑΤΣΗΣ