Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

  Ως τις ημέρες μας η παγκόσμια βιβλιογραφία της ιστορίας της Φυσικής Αγωγής δεν αναφέρεται στον αθλητισμό της αρχαίας Μακεδονίας. Λόγοι σκοπιμότητας ή και άγνοιας, άφηναν το θέμα ανεξερεύνητο. Οι έρευνες οι αρχαιολογικές όμως στη Βεργίνα, στο Σίνδο, στην Πέλλα, στο Δίο, στο Δερβένι, στην Αμφίπολη (κ.α.). τα τελευταία χρόνια, έφεραν στο προσκήνιο και το θέμα της άθλησης των Μακεδόνων, που ως Δωριείς έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον.

 Είναι γεγονός ότι η αθλητική ζωή της αρχαίας Μακεδονίας παρουσιάζει κάτι ανάμεσα σε εκείνη της Αθήνας και της Σπάρτης. Ο Μακεδόνας, δηλαδή ο ¨βασιλικός παις" ή ο "εταίρος" είναι κάτι ανάμεσα στον Αθηναίο έφηβο και στον Σπαρτιάτη νέο.

  Βλέπουμε λοιπόν ότι η Μακεδονία, που είχε την ικανότητα να αλλάξει όλη τη μορφή του αρχαίου κόσμου, προετοίμασε τους νέους της ανάλογα, στα αστικά και στρατιωτικά κέντρα της επικράτειάς της.

  Πρώτη πληροφορία για οργανωμένη άθληση έρχεται - παράξενα - από την Ολυμπία. Εκεί ο Αλέξανδρος ο Α΄(498 - 454 π.Χ.) αποδεικνύει στους γεμάτους αμφισβήτηση, για την ελληνική του, Ηλείους, ότι είναι απόγονος του Ηρακλή και ότι οι πρόγονοι του ζουν στο Άργος. Οι Ελλανοδίκες πείθονται και από τότε έχουμε έναν σημαντικό αριθμό Ολυμπιονικών Μακεδόνων.

  Ο Αρχέλαος οργάνωσε τα Δία στον ιερό του Δίου που είχαν περίοπτη θέση στη μακεδονική ζωή. Το Δίο, χώρος λατρείας, έγινε στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, κέντρο υγείας, με λουτρά και άλλες εγκαταστάσεις, ίδιες με εκείνες των αντίστοιχων μεγάλων λατρευτικών κέντρων.

  Ότι γνωρίζουμε για την ελληνιστική εποχή, το οφείλουμε κατά μεγάλο ποσοστό στον ελληνικό πολιτισμό της Μακεδονίας.

  Ο Φίλιππος ο Β΄ καθώς και ο γιος του Αλέξανδρου, χρησιμοποίησαν τον αθλητισμό και τους αγώνες πολύ περισσότερο από προηγούμενους. Κύρια ο πατέρας, για να πετύχει πολιτικό κέρδος στο πανελλήνιο, έχτισε ιερό στην Ολυμπία, το Φιλίππειο και πήρε μέρος στις αρματοδρομίες σε τρεις Ολυμπιάδες (106η, 107η και 108η), όπου και νίκησε (356, 352, 348 π.Χ.). Ο Αλέξανδρος, πέρα ​​από την αθλητική παιδεία, πάντα για να ικανοποιήσει θεούς και ανθρώπους, σε κάθε ευκαιρία τελούσε αγώνες. Αγώνες τελούνταν στη Μακεδονία και μετά τον Αλέξανδρο και ως τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Εκπαίδευση

  Η εκπαίδευσή τους ήταν, όπως τονίστηκε, στρατιωτική και πνευματική. Απέβλεπε σε μια ολόπλευρη συμπλήρωση της προσωπικότητας του νέου, που πέρα ​​από καλός στρατιώτης, έπρεπε να είναι πολιτικά να αντικρίσει την ίδια την αλλαγή της ιστορίας που η μακεδονική μηχανή προετοίμαζε.

  Επί Αρχελάου αρχίζει η εκπαίδευση με τις ίδιες αρχές με τους άλλους Έλληνες. Διδάσκεται η φιλοσοφία, η μουσική, η ρητορική, η στρατιωτική τέχνη σε έναν υψηλότερο χρόνο για την εποχή του επιπέδου (ιππικό, μηχανές πολιορκητικές, νέα όπλα, σάρισες, δυνατότητες αδιάκοπες με εξάσκηση στην πείνα και στις κακούχιες).

  Ο νέος Μακεδόνας συμμετέχει στην «εκκλησία εν όπλοις», μια ιδιότυπη συμμετοχή στα κοινά που, όπως γνωρίζουμε, έπαιζε τον αποφασιστικό ρόλο στα εσωτερικά και εξωτερικά θέματα του κράτους.

Βασιλικοί παίδες και εταίροι

  Ξεχωριστή θέση στην κοινωνία της Μακεδονίας είχαν οι «Βασιλικοί παίδες» και οι «Εταίροι». Οι πρώτοι ήταν παιδιά της αριστοκρατικής τάξης που εκπαιδεύονταν μαζί με τους διαδόχους. Ο Αλέξανδρος είχε μαζί του κι άλλα παιδιά, όταν εκπαιδεύονταν από τον Αριστοτέλη και την πλειάδα των δασκάλων που πάντα υπήρχε στις Αιγές και στην Πέλλα. Οι «Εταίροι» ήταν οι εκλεκτοί απ΄ όλο το κράτος νέοι (κύρια από τη Δυτική Μακεδονία - Ορεσίβιοι), που στην εποχή του Φιλίππου Β΄ ήταν τρεις χιλιάδες. Ένας θεσμός ανάμεσα στην εφηβεία και στις αγέλες της Σπάρτης, που ετοίμασε έξυπνα τους μελλοντικούς ηγέτες του κράτους. Οι Κλείτος, Φιλώτας και Παρμενίωνας και τόσοι άλλοι στρατηγοί, ισάξιοι του Αλεξάνδρου βγήκαν από τον πολυσυζητημένο αυτό θεσμό.

  Μεγάλο ρόλο στην επιτυχία του θεσμού των εταίρων είχε, όπως αναφέρθηκε, ο μεγάλος αριθμός σπουδαίων φιλοσόφων, γυμναστών ,τραγωδών και άλλων, που σύχναζαν μακροχρόνια - με το αζημείωτο - στη Μακεδονία. Φωτεινά παραδείγματα είναι ο Αριστοτέλης, που απέδρασε αποκαλυπτικά στην ψυχολογία του Αλεξάνδρου, ο Ισοκράτης (ο δεύτερος μετά τον Αριστοτέλη) που αγωνίστηκε για να αποκρυσταλλώσει ο Φίλιππος μια πανελλήνια συμφιλίωση, ο Ευριπίδης, που πολύ πριν από αυτούς έμεινε και έγραψε στη Μακεδονία τραγωδίες.

... συνεχίζεται