Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

Μέρος 2ον

  Η αγωγή στην Αθήνα, αν πιστέψουμε τον Πλάτωνα, άρχιζε από τη στιγμή της σύλληψης. Υπάρχει ενδιαφέρον για την κινητικότητα της εγκύου γυναίκας, ενώ πρέπει να τονίσουμε ότι η Αθήνα ήταν ανδροκρατούμενη.

  Στα επτά χρόνια τα αγόρια άρχιζαν μια πιο σοβαρή εκπαίδευση, σε σχέση με τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Ο σκοπός ήταν να εισαχθεί το παιδί στα κοινωνικά, πολιτικά, στρατιωτικά και θρησκευτικά πλαίσια της πολιτείας.

 Τρία ήταν τα κύρια αντικείμενα : η γυμναστική. η γραμματική και η μουσική. Το πρώτο σχολείο φαίνεται ότι ήταν η παλαίστρα. Ο παιδαγωγός - δούλος - είχε όλη την ευθύνη της οδήγησης του παιδιού εκεί. Παιδοτρίτες, γυμναστές αθλητές, γραμματιστές, κιθαρωδοί και ένα ολόκληρο εκπαιδευμένο προσωπικό, είχαν την ευθύνη του παιδιού στο σώμα και στην ψυχή. Πάλη, δρόμος, άλμα, αποστήθιση του Ομήρου, αριθμητική, μουσική, χορός, παιχνίδια διάφορα, θρησκευτικά, τελετουργικά στοιχεία, ήταν ότι έπαιρνε το παιδί στην παλαίστρα.

 Μάθαιναν ακόμη να κολυμπούν, να παίζουν λύρα και να τραγουδούν.

  Στα δεκαοχτώ του χρόνια ο νέος άφηνε την παλαίστρα και πήγαινε στην «εφηβεία» . Αφού έδινε τον περίφημο εφηβικό όρκο (πίστη στην πατρίδα), άρχιζε η στρατιωτική του εκπαίδευση για δυο χρόνια. Η συμμετοχή στα κοινά άρχιζε από την εφηβεία και, όταν τελείωνε, γύρισε στην κοσμοπολίτικη ζωή της πόλης και διάλεγε ένα από τότε γνωστά επαγγέλματα - φιλόσοφος, γυμναστής, δραματουργός, ιστορικός κ.α.

  «Καλός καγαθός» , όπως τουλάχιστον ο Πλάτωνας μας λέγει, στην Αθήνα ήταν πάνω από όλα αυτός που θα υπάκουε στους νόμους της πολιτείας. Ήταν η πολιτεία που ήθελε τους νέους να είναι άριστοι στο σώμα και στην ψυχή, να είναι καλοί και αγαθοί, έτσι που να είναι οι πρώτοι.

  Βλέπουμε λοιπόν, την Αθήνα να έχει όλα τα μέσα και να δίνει όλες τις δυνατότητες στους νέους να γίνουν καλύτεροι. Αυτό κατά τη γνώμη μας ήταν καλό και για την ίδια την Αθήνα και για τον πολιτισμό γενικότερα, αφού όσα ξέρουμε σήμερα σε πολλές επιστήμες, ζυμώθηκαν στην Αθήνα του 5ου και του 4ου αιώνα. Όμως δεν παύει η Αθήνα να έχει μεγάλη ευθύνη για την πολιτική πόλωση που έφερε στην καταστροφή, όλο τον Ελληνισμό, από τα 431 μέχρι το 404 π.Χ. (Πελοποννησιακός πόλεμος).

  Πρέπει τέλος να σημειώσουμε, ότι οι Αθηναίοι ήταν πολύ ευαίσθητοι στη συμμετοχή των νέων στους ιερούς πανελλήνιους αγώνες. 

 Ο Αλκιβιάδης πήρε μέρος με εφτά άρματα στα Ολύμπια και νίκησε. Έτσι, χρησιμοποίησε τις Ολυμπιακές του νίκες για πολιτική πειθώ. Οι Έλληνες λοιπόν - έχει δίκιο ο Ι. Κορδάτος - δεν σκέπτονταν πάντα εξελιχτικά, μα αυτό είναι γενικό γνώρισμα των αρχαίων λαών.

 Ο γιορτές, Παναθήναια, μεγάλα και μικρά και οι ιερείς τοπικοί αγώνες που γίνονταν στην Αθήνα από τα σπουδαία στοιχεία της εκπαίδευσης αυτής της πολιτείας. Δίκαια ο Περικλής, στον Επιτάφιό του, λέει ότι θα μιλήσουν όλοι οι χώροι για την Αθήνα.

  Η πολιτεία όριζε υπεύθυνους πολίτες για τις εκδηλώσεις αυτές και φαίνεται ότι ο γυμνάσιος είχε τον πρωτεύοντα ρόλο στην πραγμάτωσή τους.

Πηγή: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ

ΣΩΤΗΡΗΣ Γ. ΓΙΑΤΣΗΣ