Ψυχολογικά χαρακτηριστικά

Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση

 Οι μορφές συμπεριφοράς και εμπειρίας και η απόδοση των παιδιών στα χρόνια της Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης (8ο με 11ο και 11ο με 13ο χρόνο αντίστοιχα) διαφέρουν ουσιαστικά από εκείνες των παιδιών της προσχολικής ηλικίας.

Αντίθετα με τις περισσότερο συναισθηματικές και μιμητικές προδιαθέσεις του παιδιού της προσχολικής ηλικίας, η προδιάθεση κατά τα πρώτα χρόνια του σχολείου μπορεί να περιγραφεί ως "απλοϊκός ρεαλισμός". Μ' αυτή την έννοια, η λέξη απλοϊκός σημαίνει τη νοητική διάθεση με την οποία το παιδί αρχίζει να μαθαίνει τον περιγραφικό, υλιστικό και συγκεκριμένο κόσμο, χωρίς να δίνει μεγάλη σημασία ή να δείχνει ενδιαφέρον για τις βασικές σχέσεις μεταξύ των διαφόρων καταστάσεων ή να προσπαθεί να εξακριβώσει ¨τι βρίσκεται πίσω από τα πράγματα". Γενικά, το παιδί δεν έχει ακόμα αναπτύξει τη κρίση του και τείνει σε μεγάλο βαθμό να δεχτεί τ' αναγνωρισμένα πρότυπα και τα πρόσωπα που έχουν την εξουσία. Παρά το γεγονός αυτό, όμως, η βασική προδιάθεση του παιδιού είναι ρεαλιστική, διότι το ενδιαφέρον του συγκεντρώνεται στον υλικό του κόσμο. Το παιδί αναλύει το περιβάλλον του με μεγάλη ακρίβεια, παρατηρεί πολυάριθμες λεπτομέρειες και είναι πολύ καλό στο να συγκεντρώνει τη προσοχή του σ' αυτές, που αντανακλώνται με ιδιαίτερη καθαρότητα από τη διεργασία της αντίληψης, της σκέψης και της μνήμης. Σ' αυτή την ηλικία το παιδί δεν είναι ακόμα ικανό να συγκεντρώνεται σε κάτι για μακρά χρονικά διαστήματα, και τη προσοχή του την κερδίζουν κυρίως πράγματα που το ενδιαφέρον. Η επιθυμία να μάθει και η προσοχή επιτυγχάνονται εκεί όπου μια μεγάλη ακτίνα καθηκόντων συνταιριάζεται με μια ποικιλία μεθόδων.

Η κατάσταση του σχολείου, η μάθηση και η εμπειρία μέσα στη τάξη και στην ομάδα άσκησης ή προπόνησης αντιπροσωπεύουν καινούργια κοινωνικά και άλλα καθήκοντα και προσφέρουν νέες συνθήκες για την ανάπτυξη της προσωπικότητας. Η ομαδική ζωή έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις από τη προθυμία και την ικανότητα να προσαρμοστεί και να υποτάξει κανείς τον εαυτό του και στην εργασία που έχει αναλάβει σχετικά με την απόδοση. Σ' αυτό το στάδιο της ανάπτυξης η επιθυμία του παιδιού για περισσότερες κοινωνικές επαφές γίνεται δυνατότερη. Μόνιμες κοινωνικές σχέσεις αρχίζουν να σχηματίζονται. Σχετικά σταθερές ομαδικές δομές παίρνουν μορφή. Γι' αυτό το λόγο είναι καθήκον του κάθε δασκάλου να ασκεί μια ενεργή επίδραση στις αναπτυσσόμενες κοινωνικές σχέσεις και να αφήνει τα παιδιά να νιώσουν από μόνα τους τα πλεονεκτήματα της ομαδικής δράσης και μάθησης, των αθλημάτων και των παιχνιδιών. Σ' αυτή την ηλικία, η άσκηση και η προπόνηση έχουν σημαντικές απαιτήσεις από το νεαρό αθλητή, διότι σε μερικά αγωνίσματα η αγωνιστικά κατευθυνόμενη προπόνηση αρχίζει να παίζει ένα σπουδαίο ρόλο. Ο ενθουσιασμός, η προθυμία και η θέληση είναι επιθυμητά ψυχολογικά στοιχεία για την επιτυχία στις συστηματικά αυξανόμενες αθλητικές απαιτήσεις.

Όταν το παιδί φτάσει στη μέση εκπαίδευση, μπορεί να παρατηρηθεί μια προοδευτική διαφοροποίηση των ψυχολογικών του λειτουργιών. Αυτό συνταιριάζεται με τη συνεχή διαδικασία του σχηματισμού των χαρακτηριστικών στοιχείων της προσωπικότητας. Η απλοϊκά ρεαλιστική προδιάθεση υποχωρεί σ' ένα έντονο ¨κριτικό ρεαλισμό". Το παιδί δε δυσκολεύεται να συγκεντρώνεται σε ειδικά καθήκοντα για μακρά χρονικά διαστήματα. Ψάχνει για τους νόμους που κυβερνούν τις σχέσεις μεταξύ των πραγμάτων, κάνει γενικεύσεις, ενεργοποιείται πολύ νοητικά και δείχνει μια καθαρή διαφοροποίηση και δομή ενδιαφερόντων, που είναι περιπετειώδεις ιστορίες, στις οποίες ο ήρωας κατορθώνει εντυπωσιακά ανδραγαθήματα. Τα γνωρίσματα του χαρακτήρα και τ' αντίθετα μοτίβα δεν έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ακόμα. Υπάρχει μια πολύ σημαντική διερεύνηση του αποθέματος του παιδιού σε εκδηλώσεις. Υπάρχει μια αξιοσημείωτη διανοητική στροφή από τη περιγραφική στην ιδεολογική λογική σκέψη, ενώ το επίπεδο της αφαίρεσης γίνεται συνεχώς και ψηλότερο. Το παιδί έχει μια εντυπωσιακή ικανότητα ν' αποστηθίζει, γιατί η μηχανική μάθηση αντικαθίσταται όλο και περισσότερο από τη λογική επαναφορά και επανάληψη.

 

Ο σχηματισμός σταθερών ομαδικών δομών στις σχέσεις μέσα στις τάξεις και στις προπονητικές ομάδες είναι φυσικός στη κοινωνική συμπεριφορά των παιδιών. Συναισθηματικά, τα παιδιά έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, είναι αισιόδοξα και η βασική τους προδιάθεση είναι ακόμα πραγματιστική και εξωστρεφής. Η χαρούμενη διάθεση και ο απλοϊκός ανοιχτός νους, αρχίζουν να υποχωρούν μπροστά σε μια πιο συναισθηματική και ψυχολογικά μεταβλητή αντίδραση στις εμπειρίες με τα πρώτα σημάδια της εφηβείας. Αυτό σημειώνει το τέλος μιας φάσης της εξέλιξης της προσωπικότητας στην οποία το παιδί έχει φθάσει σε καινούργια επίπεδα της διανοητικής, κοινωνικής και συναισθηματικής του ανάπτυξης, καθώς και της ανάπτυξης της θέλησης.

Πηγή : ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ - ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

D. HARRE