Κινητική ανάπτυξη

Περίοδος ωρίμανσης

 

Η περίοδος ωρίμανσης του σχηματισμού, που μας απασχόλησε πρωτύτερα, ακολουθείται από τις φάσεις της περιόδου της ωρίμανσης (10 - 12 μέχρι 16 - 18 χρόνια).

Είναι η περίοδος στην οποία πρώτα απ' όλα ο έφηβος φτάνει στη σεξουαλική ωριμότητα (1η φάση της εφηβείας) ακολουθούμενη από μια βαθμιαία συμπλήρωση της σωματικής ανάπτυξης (δεύτερη φάση της εφηβείας ή ενηλικίωση).

 Αντίθετα με παλαιότερες αντιλήψεις, η εφηβεία δε θεωρείται πια σαν μια δύσκολη περίοδος, που θα πρέπει να μεταχειριζόμαστε το παιδί με μεγάλη φροντίδα. Πέρα από ατομικές διαφορές, οι περισσότερες ενδείξεις της απόδοσης της φυσικής κατάστασης φανερώνουν ακόμα μεγαλύτερο βαθμό ανάπτυξης κατά τη περίοδο αυτή. Ο αναλυτής των κινήσεων, που είναι το πολύπλοκο όργανο το υπεύθυνο για τον έλεγχο της κίνησης, φτάνει αυτή την περίοδο στη πλήρη του ικανότητα απόδοσης. Σαν αποτέλεσμα, τα παιδιά που βρίσκονται σ' αυτή την περίοδο της ανάπτυξης μπορούν να συνεχίσουν να δείχνουν πως έχουν μια καλή κινητική απόδοση χωρίς καμιά σημαντική οπισθοδρόμηση της κινητικής ανάπτυξης. Αν υπάρξουν κάποιες οπισθοδρομήσεις, συνήθως, εκδηλώνονται στη γενική συναρμογή και ευκινησία. Επίσης μπορούν να εκφραστούν με πρόσκαιρη αστάθεια και μεταβλητότητα, ιδιαίτερα σ' αυτές τις περιοχές της αθλητικής απόδοσης, που δεν έχουν σταθεροποιηθεί. Αλλά τέτοιες οπισθοδρομήσεις δε θα πρέπει να θεωρούνται πολύ σημαντικές από τον προπονητή, διότι κατά κανόνα οφείλονται σε αιτίες ειδικές με την ανάπτυξη. Σε τέτοιες περιπτώσεις συμβουλεύουμε να περιορίζεται η απόκτηση νέων μορφών κίνησης και να βελτιωθούν και να σταθεροποιηθούν τα κινητικά πρότυπα που το παιδί έχει ήδη μάθει καλά. Σ' αυτή την περίοδο της ανάπτυξης του νέου ατόμου χρειάζεται κατανόηση, υπομονή και σοφή καθοδήγηση από τους δασκάλους. Έτσι, ο προπονητής μπορεί να συνεισφέρει καλύτερα από  όλους να ξεπεραστούν οποιεσδήποτε δυσκολίες όσο πιο γρήγορα γίνεται.

Θα ήταν εντελώς λάθος, όμως, να τυλίξουμε το νέο άτομο με μπαμπάκι και να ελαττώσουμε τις απαιτήσεις που έχουμε από αυτό. Αυτό θα ήταν λάθος παιδαγωγικά και ψυχολογικά, διότι είναι σ' αυτή τη φάση ανάπτυξης που οι νέοι άνθρωποι χρειάζονται ιδιαίτερα να δουν κάποια βελτίωση στην απόδοση και στη μάθηση και ν' αποκτήσουν εμπειρία του αισθήματος της επιτυχίας σε κάτι, για να εξισορροπήσουν την ευαίσθητη αυτοεκτίμηση και αυτογνωσία. Επιπλέον, θα πρέπει κανείς να έχει στο νου του πως το νεανικό προπονητικό πρόγραμμα σε τέτοια αθλήματα όπως το καλλιτεχνικό πατινάζ, η κολύμβηση και οι καταδύσεις πρέπει ν' αρχίζει, σ' αυτήν τη φάση της ανάπτυξης. Να γιατί οι γενικές προτάσεις που δίνονται εδώ δεν ισχύουν για όλα τα άτομα και αγωνίσματα στον ίδιο βαθμό.

Ολοκληρωμένη και σχετικά συμπληρωμένη ανάπτυξη όλων των σωματικών και κινητικών χαρακτηριστικών επιτυγχάνεται κατά την επόμενη φάση, που καθορίζεται ως προχωρημένη εφηβεία. Οι νέοι άνθρωποι φτάνουν σταδιακά στην ωριμότητα. Αυτή η μεταβατική κατάσταση παραμένει σχετικά σταθερή για ένα σημαντικό αριθμό ετών. Από την άποψη της κινητικής μάθησης, αυτή η περίοδος είναι γεμάτη από έντονη ατομική ανάπτυξη, από σχετική σταθεροποίηση και ανάλογη με το φύλο ανάπτυξης της διαφοροποίησης. Αυτό αντανακλάται στην ανάπτυξη των βασικών αθλητικών αξιών απόδοσης, στις σωματικές ικανότητες κλπ. Οι νέοι άνθρωποι που δεν προπονούνται φτάνουν σταδιακά στις ατομικές τους καλύτερες επιδόσεις, όταν πλησιάζουν στο τέλος της σωματικής τους ανάπτυξης (πλήρη ωριμότητα). Η φυσιολογική διαφορά μεταξύ των φύλων σ' αυτή την περίοδο ανάπτυξης είναι ότι σ' αυτό το επίπεδο ανάπτυξης φτάνουν τα κορίτσια γύρω στα 15 ή 16 και τ' αγόρια γύρω στα 18 ή 20, έτσι ώστε, κατά κανόνα, οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων γίνονται φανερές. Είναι επίσης σημαντικό πως η δύναμη, η δύναμη της ταχύτητας και η αντοχή παραμένουν σ' ένα πολύ υψηλό επίπεδο προπονητικότητας.

Είναι κάπως δυσκολότερο για τους περισσότερους νέους να βελτιώσουν την ταχύτητά τους, γιατί ο τύπος του νευρικού τους συστήματος (και επομένους ευλυγισία των νευρικών διαδικασιών) σταθεροποιείται όλο και περισσότερο κατά την εφηβεία και δεν απαντάει αμέσως στα προπονητικά ερεθίσματα. Απεριόριστη και ακόμα επιτυχημένη ανάπτυξη της απόδοσης της ταχύτητας σ' αυτή την ηλικία είναι ένα πολύ σημαντικό κριτήριο καταλληλότητας για αγωνίσματα στα οποία η ταχύτητα και η δύναμη της ταχύτητας έχουν μια αποφασιστική επίδραση στην απόδοση.

Κατά κανόνα, η ικανότητα για κινητική μάθηση είναι καλή, έτσι ώστε μπορούμε να έχουμε μεγάλες και ακόμα μέγιστες απαιτήσεις από τις κινητικές επιδεξιότητες σε σχέση με τη δυσκολία και την τεχνική κατοχή των αθλητικών κινητικών προτύπων. Αυτό είναι σημαντικό γιατί κατά  την εφηβεία η έμφαση θα πρέπει να βρίσκεται στον καλύτερο μετασχηματισμό των ικανοτήτων που σχετίζονται με τη καλή φυσική κατάσταση, οι οποίες με αποτελεσματική προπόνηση, αναπτύσσονται γρήγορα σε αθλητική τεχνική.

Πηγή : ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ - ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

D. HARRE