Φυσιολογικά Χαρακτηριστικά

 

Η σωματική ανάπτυξη ενός παιδιού ή νέου δεν είναι απλά μια αύξηση σε ύψος, αλλά και μια αύξηση του βάρους του ιστού, μια διαφοροποιημένη ανάπτυξη των ατομικών οργάνων και οργανικών συστημάτων, μια ωρίμανση των σωματικών και διανοητικών λειτουργιών.

Το καρδιαγγειακό σύστημα αρχίζει να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις κατά τη προπονητική ηλικία. Τα παιδιά έχουν μικρότερες καρδιές και μικρότερο όγκο παλμού και υπολειπόμενο όγκο αίματος (παρακάτω σχήμα).

(σχήμα 1)

 Γι' αυτό το λόγο στην αθλητική προπόνηση, ο απαιτούμενος όγκος αίματος κατά λεπτό πρέπει να επιτευχθεί με την αύξηση του ρυθμού της καρδιακής συχνότητας. Λόγω του γεγονότος ότι αυτό μπορεί να είναι οικονομικό μόνο μέχρι ένα ορισμένο βαθμό, το καρδιαγγειακό σύστημα στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας είναι ένας περιοριστικός παράγοντας για την απόδοση. Το αναπνευστικό σύστημα δείχνει κι αυτό μια διαρκή ανάπτυξη. Μέσα στους χαρακτηριστικούς παράγοντες είναι η διαρκής μείωση του ρυθμού αναπνοής και της διεύρυνσης του όγκου αναπνοής (παρακάτω σχήμα).

(σχήμα 2)

Ο μεταβολισμός προσαρμόζει επίσης το ρυθμό του ανάλογα με την ηλικία. Ο μεταβολισμός των υδατανθράκων έχει την ίδια σπουδαιότητα στη παραγωγή ενέργειας για το νεαρό κορμί, όση έχει και για τον ενήλικα. Ο μεταβολισμός των πρωτεϊνών είναι για το παιδί της προσχολικής ηλικίας σχεδόν διπλά υψηλός απ' ό,τι είναι αργότερα. Αυτό αποδίδεται στη παραγωγή των ουσιών που χρειάζεται το σώμα του παιδιού για να μεγαλώσει.

Το κεντρικό νευρικό σύστημα ενός νηπίου και ενός παιδιού της προσχολικής ηλικίας περνάει από μια περίοδο γρήγορης και εκτεταμένης ανάπτυξης. Η κινητική προσαρμογή και αποτελεσματικότητα, καθώς και άλλες λειτουργίες περιορίζονται από την ανεπαρκή ωριμότητα του φλοιού του εγκεφάλου.

Περαιτέρω συνεχής ανάπτυξη του καρδιαγγειακού συστήματος συμβαίνει στην αρχή και στη μέση της σχολικής ηλικίας, ενώ η αθλητική προπόνηση έχει μια ουσιαστική διεγερτική επίδραση. Ο όγκος της καρδιάς, για παράδειγμα, αυξάνεται μ' έναν κανονικό ρυθμό μεταξύ 7 και 11 χρόνων, και η αύξηση στα κορίτσια είναι κατά μέσο όρο μεγαλύτερη στ' αγόρια (παρακάτω σχήμα).

(σχήμα 3)

Και η ικανότητα πρόσληψης οξυγόνου αντιστοιχεί επίσης στην ηλικία. Καμιά διαφορά σχετική με το φύλο δεν παρατηρείται ακόμη (παραπάνω σχήμα). Η πίεση του αίματος, χαμηλή στην προσχολική ηλικία, αυξάνεται μ' ένα σταθερό ρυθμό καθώς μεγαλώνει η ηλικία, φτάνοντας κατά την εφηβεία το επίπεδο της πίεσης του ενήλικα (παρακάτω πίνακας). 

(σχήμα 4)

Σ' αυτή τη φάση της ανάπτυξης, μπορεί να παρατηρηθεί μια γενική τάση προς την υψηλότερη αποτελεσματικότητα του καρδιαγγειακού συστήματος. Το αναπνευστικό σύστημα, που σχετίζεται στενά με το καρδιαγγειακό σύστημα, περνάει από μια παράλληλη ανάπτυξη. Η ζωτική χωρητικότητα και ο όγκος αναπνοής κλπ., αυξάνουν χάρη στο μεγάλωμα του στήθους και στο δυνάμωμα των αναπνευστικών μυών.

Σ' αυτή την ηλικία, ο μεταβολισμός του οργανισμού δεν παίρνει ακόμα μια ικανοποιητική προμήθεια αναερόβιας ενέργειας, έτσι η ενέργεια πρέπει να παράγεται κυρίως από τον αερόβιο μεταβολισμό. Αυτός είναι ο λόγος που το παιδί κουράζεται γρηγορότερα κατά τη διάρκεια έντονης αθλητικής προπόνησης.

Η ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος επιταχύνεται και είναι ουσιαστικά ολοκληρωμένη προτού έλθει η ωριμότητα. Κατά την ίδια περίοδο, η προσεκτική παρατήρηση δείχνει πως υπάρχει μια μεγαλύτερη σταθεροποίηση της συναρμογής, μια βελτίωση στις διεργασίες των ερεθισμάτων και του χρόνου αντίδρασης και μια συνεχής αύξηση στη κινητική ταχύτητα.

Κατά τη διάρκεια της αύξησης προς την ωριμότητα υπάρχει μια γενική ανάπτυξη της ικανότητας για πλήρη απόδοση όλων των οργανικών συστημάτων, ενώ τα χαρακτηριστικά του φύλου γίνονται εμφανέστερα.

Το εκπληκτικό σχετικά με το καρδιαγγειακό σύστημα είναι πως μετά το 12ο χρόνο υπάρχει μια αύξηση στον καρδιακό όγκο, ιδιαίτερα στ' αγόρια (σχήμα 3). Υπάρχει μια παρόμοια κατάσταση με τη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου, όπου παρατηρείται μια συνεχή αύξηση στ' αγόρια μέχρι τα 18 τους χρόνια (σχήμα 3). Η πρόσληψη οξυγόνου που σχετίζεται με το σωματικό βάρος δείχνει την ίδια σχετική με το φύλο σχέση. Κατά τη φάση αυτής της ανάπτυξης, το αναπνευστικό σύστημα δείχνει μια βελτίωση σε αποτελεσματικότητα, σαν αποτέλεσμα μιας αύξησης σε πνευμονικό όγκο και μιας βελτιωμένης αναπνευστικής οικονομίας (σχήμα 2). Επίσης παρατηρούνται διαφορές ανάλογα με το φύλο.

Ο μεταβολισμός προσαρμόζεται στις αλλαγές σαν μέρος της γενικής διαδικασίας της αύξησης και της ανάπτυξης. Η αερόβια ικανότητα αποκτά τη πλήρη της ανάπτυξη κατά την ωριμότητα. Αν λάβουμε υπόψη τη σωματική ανάπτυξη, τότε οι μεταβολικές αντιδράσεις μοιάζουν μ' εκείνες των ενηλίκων.

Αντίθετα με την αερόβια ικανότητα, η αναερόβια ικανότητα, που αναπτύσσεται σχετικά αργότερα, δε δείχνει διαφορές ανάλογα με το φύλο. Η ικανότητα να υπομένουμε την ανεπάρκεια οξυγόνου αυξάνεται με την ηλικία.

Μέχρι την ώρα που ένα άτομο φτάνει στην αρχή της ηλικίας αυτής, το κεντρικό νευρικό του σύστημα έχει φτάσει σ' ένα υψηλό επίπεδο ανάπτυξης έτσι, ώστε η ωρίμανση είναι κοντά και ολοκληρώνεται σε μεγάλο βαθμό κατά τη πρώτη περίοδο της ηλικίας της ωρίμανσης.

Η εξατομίκευση και η σταθεροποίηση των ορίων της αθλητικής απόδοσης ανάλογα με το φύλο ολοκληρώνεται αποτελεσματικά στο τέλος της ηλικίας της ωρίμανσης.

Πηγή : ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ - ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗ

D. HARRE