Επιλογή ταλέντων με βάση τη προσαρμοστικότητα

Η αθλητική κλίση ενός ατόμου μπορεί να καθοριστεί μόνο κατά τη πορεία της προπόνησης σ' ένα επιλεγμένο άθλημα, έτσι ώστε τα επόμενα βήματα για τον καθορισμό της κλίσης να βασίζονται σε απαιτήσεις, ειδικές για το άθλημα στο οποίο πρόκειται να ειδικευθεί ο αθλητής.

Για τον καθορισμό της κλίσης ενός αθλητή θα πρέπει να στοχεύουμε στην ανάλυση της ανάπτυξης των σημαντικών παραγόντων απόδοσης του αθλητή, πάνω στους οποίους συγκεντρώνεται η προπόνηση, και να βγάζουμε συμπεράσματα από την ανάλυση αυτή, σχετικά με το βαθμό κλίσης.

Στη πράξη χρησιμοποιεί κανείς ορισμένους δείκτες για να επιλέξει κατάλληλους αθλητές. Οι δείκτες αυτοί, βασισμένοι στους ουσιώδεις κρίσιμους παράγοντες, αντικειμενικοποιούν τη πορεία εξέλιξης του νεαρού αθλητή. Όταν κάνει κανείς μια αξιολόγηση, θα πρέπει να ξεκινά από την υπόθεση πως η προηγούμενη προπόνηση υπήρξε υψηλού ποσοτικού και ποιοτικού επιπέδου.

Τα χρόνια προπόνησης, η ωρίμανση και η ηλικία θα πρέπει πάντοτε να λαμβάνονται υπόψη στο καθορισμό της κλίσης. Ένας νεαρός αθλητής με λιγότερα χρόνια προπόνησης ίσως φαίνεται να έχει μεγαλύτερο ταλέντο από έναν αθλητή με περισσότερα χρόνια προπόνησης, που έχει τις ίδιες παραμέτρους απόδοσης.

Οι παρακάτω δείκτες που βασίζονται στους κρίσιμους παράγοντες απόδοσης, μπορούν να μας δώσουν, λογικά, αξιόπιστη πληροφόρηση για τις αθλητικές κλίσεις :

• δείκτης επιπέδου απόδοσης (1)
• δείκτης ρυθμού βελτίωσης της απόδοσης (2)
• δείκτης σταθερότητας της απόδοσης και των δυνατοτήτων βελτίωσης (3)
• δείκτης ανθεκτικότητας στην επιβάρυνση (4)

Αυτοί οι τέσσερις δείκτες αντιπροσωπεύουν διάφορες πλευρές της κλίσης. Οποιαδήποτε αποκλειστική και μονόπλευρη ερμηνεία αποτελεσμάτων βασισμένων σε ένα μόνο δείκτη, μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικά λάθη. Η αθλητική κλίση θα πρέπει να υπολογίζεται πάντα με βάση και τους τέσσερις αυτούς δείκτες. Δε χρειάζεται βέβαια να πούμε πως τ' αποτελέσματα που αποκτήθηκαν με τη βοήθεια των τεσσάρων δεικτών έχουν διαφορετική βαρύτητα στην εξαγωγή συμπερασμάτων.

Δείκτης του επιπέδου απόδοσης (δείκτης αρ. 1)

Με τη βοήθεια του δείκτη αρ. 1, μπορεί κανείς να καθορίσει αν οι κρίσιμοι παράγοντες απόδοσης του νεαρού αθλητή είναι αρκετοί και αν έχουν αρκετή ευρύτητα για να του δώσουν τη δυνατότητα ν' ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του αθλήματός του. Με τη βοήθεια των τεχνικών που χρησιμοποιούνται στη διδασκαλία του αθλήματος, της αθλητιατρικής και της αθλητικής ψυχολογίας, θα πρέπει κανείς να εξακριβώσει αν οι παράμετροι των κρίσιμων παραγόντων απόδοσης του αθλητή είναι ικανοποιητικά υψηλοί.

Δείκτης του ρυθμού βελτίωσης της απόδοσης (δείκτης αρ. 2)

Ο δείκτης αρ. 2 χρησιμοποιείται για να καθοριστεί αν ένας νέος αθλητής είναι ικανός ν' ανταποκριθεί στις προπονητικές απαιτήσεις και πόσο γρήγορα αναπτύσσεται, γενικά και ειδικά, σχετικά με τους σημαντικούς παράγοντες απόδοσης. Αυτό αληθεύει και για το ρυθμό βελτίωσης της αθλητικής απόδοσης και των παραγόντων που τη καθορίζουν, για την ανταπόκριση στη προπόνηση των φυσιολογικών συστημάτων τα οποία επιβαρύνονται, για το ρυθμό της ανάπτυξης των σχετικών ψυχολογικών παραγόντων και για οποιαδήποτε σωματικά χαρακτηριστικά. Για το πρακτικό υπολογισμό της κλίσης προχωρούμε αρχίζοντας από την υπόθεση πως οι κατάλληλοι νεαροί αθλητές :

• βελτιώνουν την αγωνιστική τους απόδοση με γρηγορότερο ρυθμό απ' ότι οι λιγότερο κατάλληλοι αθλητές και φθάνουν σε επίπεδα υψηλότερων αποδόσεων γρηγορότερα από τους άλλους, δηλαδή, συμπληρώνουν γρηγορότερα το προπονητικό πρόγραμμα νέων
• αποκτούν την απαραίτητη νοητική θεώρηση για το άθλημα νωρίτερα από τους άλλους στη πορεία του προπονητικού προγράμματος νέων. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα για το ρυθμό της ανάπτυξης των ιδιοτήτων της θέλησης και της ψυχολογικής αντοχής.

Δείκτης της σταθερότητας της απόδοσης και των δυνατοτήτων βελτίωσης (δείκτης αρ. 3)

Ο δείκτης αρ. 3 χρησιμοποιείται για να εξακριβωθεί αν η απόδοση του νεαρού αθλητή είναι αρκετά σταθερή ώστε να του δώσει τη δυνατότητα να επιτύχει ένα υψηλό επίπεδο αθλητικής επίδοσης, δηλαδή, ένα επίπεδο ανάπτυξης των κρίσιμων παραγόντων απόδοσης που τον κάνει ικανό να βελτιώνει συνέχεια και γρήγορα την επίδοσή του και να καλυτερεύει τη προσωπική του απόδοση ή να καταρρίπτει καινούργια ρεκόρ ή να καταρρίπτει καινούργια ρεκόρ σε σημαντικούς αγώνες. Εφόσον είναι βασικό, ιδιαίτερα στ' αγωνιστικά αθλήματα, να βρίσκεται ο αθλητής σε κορυφαίο επίπεδο φυσικής ικανότητας σε καθορισμένο χρόνο (Ολυμπιακοί Αγώνες, διεθνή πρωταθλήματα), δίνεται ιδιαίτερη σημασία στη σταθερότητα της απόδοσης. Η πρακτική εμπειρία έδειξε πως ένας αθλητής πρέπει να έχει μια σταθερότητα με τη μορφή της σταθερής νευρικής προδιάθεσης. Αυτή η προδιάθεση είναι ένα από τα κριτήρια της αθλητικής καταλληλότητας.

Στον καθορισμό της κλίσης υποθέτουμε πως οι κατάλληλοι νεαροί αθλητές έχουν σταθερές αθλητικές ικανότητες. Αυτό μπορούμε να το εξακριβώσουμε από τη σταθερή απόδοση στους αγώνες και από την ικανότητα να επιτυγχάνουν τις καλύτερες προσωπικές επιδόσεις ή νέα ρεκόρ σε σημαντικούς αγώνες και από σταθερά αναπτυγμένες τεχνικές και στρατηγική και από τις πειστικά ανεπτυγμένες σωματικές ικανότητες. Γι' αυτό το λόγο, η απόδοσή τους αναπτύσσεται μ' έναν πιο ομαλά συνεχιζόμενο ρυθμό.

Δείκτης ανθεκτικότητας στην επιβάρυνση (δείκτης αρ. 4)

Αυτός ο δείκτης χρησιμοποιείται για να καθοριστεί σε ποιο βαθμό είναι ικανός ο νεαρός αθλητής ν' ανταποκριθεί σ' όλες τις απαιτήσεις και ιδιαίτερα σε ποιο βαθμό θα μπορέσει ν' ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της προπόνησης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ν' ανταποκρίνεται στη συνεχώς αυξανόμενη ένταση και ποσότητα της προπόνησης.

Στην αξιολόγηση της κλίσης υποθέτουμε πως σταθερή αύξηση της προπόνησης θα οδηγήσει σε σταθερές και προσδιοριζόμενες προσαρμογές που εκφράζονται στην αύξηση της ικανότητας των φυσιολογικών λειτουργιών και στις σταθερά βελτιωνόμενες παραμέτρους της αθλητικής απόδοσης.

Πηγή : ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ - ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

D. HARRE