Μερικά δεδομένα για την ωρίμανση του εγκεφάλου

Ανασκόπηση

Η μάζα του εγκεφάλου ανέρχεται κατά την γέννηση στα αγόρια κατά μέσο όρο στα 390 γραμμάρια και στα κορίτσια στα 255 γραμμάρια, ενώ στην ηλικία των 6 ετών επιτυγχάνεται ήδη το 85% έως 90% της τελικής μάζας. Ο αριθμός των νευρώνων δεν αυξάνεται μετά την γέννηση, ενώ η μορφολογική και λειτουργική τους ωρίμανση, ιδιαίτερα των νευρώνων του εγκεφαλικού φλοιού, συνεχίζεται μέχρι τη δεύτερη φάση της εφηβείας.

Επίσης και τα ημισφαίρια του εγκεφάλου παρουσιάζουν ήδη στην ηλικία των 6 ετών όλους τους έλικες και τις αύλακες των ενηλίκων.

Επίσης. η παρεγγεφαλίτιδα επιτυγχάνει ήδη από την ηλικία των 6 ετών τα κατώτερα όρια ανάπτυξης της παρεγγεφαλίτιδας των ενηλίκων. Στα 6χρονα αγόρια ζυγίζει 140 έως 150 γραμμάρια, ενώ στα 6χρονα κορίτσια 125 έως 135 γραμμάρια, όπου είναι ελαφρότερη κατά 15 έως 20 γραμμάρια.

Η λευκή ουσία του εγκεφάλου παρουσιάζει βαθιές μεταβολές με τη μυελοποίηση των νευρικών ινών. Κατά τη γέννηση είναι μυελοποιημένες σχεδόν εξ' ολοκλήρου οι αισθητικές (κεντρομόλες) νευρικές ίνες, ενώ η μυελοποίηση των κινητικών (φυγόκεντρων) και ενδιάμεσων νευρικών ινών πραγματοποιείται στη συνέχεια. Στην ηλικία των 6 ετών θεωρείται ότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία μυελοποίησης.

Οι εγκεφαλικές διαδικασίες όμως δε βελτιώνονται μόνο μέσω της ωρίμανσης, αλλά και με την εκμάθηση ασκήσεων. Νευρικές συνδέσεις πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια αισθητικοκινητικών δραστηριοτήτων, οι οποίες δεν προκύπτουν λόγω της ωρίμανσης, αλλά λόγω της χρησιμοποίησής τους σε διαδικασίες μάθησης.

Η μυελοποίηση πραγματοποιείται επίσης, τόσο λόγω της ωρίμανσης, όσο και μέσω διαδικασιών μάθησης. Θα πρέπει ωστόσο να υποθέσουμε ότι το είδος, η ποσότητα και το χρονικό σημείο της μυελοποίησης εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη διεξαγωγή και την εκμάθηση συντονισμένων κινήσεων, γιατί κατά τη γέννηση έχει πραγματοποιηθεί η μυελοποίηση μόνο των αισθητικών ινών, ενώ η μυελοποίηση των κινητικών ινών, ώστε να προστατεύονται από τα άλλα νεύρα, πραγματοποιείται αργότερα.

Αξιολόγηση

Στην αρχή της προεφηβικής ηλικίας και στην έναρξη της σχολικής ηλικίας (6 έως 7 ετών), έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία διαφοροποίησης των περιφερικών νευρώνων και των νευρώνων του εγκεφαλικού φλοιού, καθώς και η μυελοποίηση των φυγόκεντρων και κεντρομόλων νευρικών ινών.

Ποιες νευρικές συνδέσεις έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι αυτό το χρονικό σημείο, εξαρτάται κατά κύριο λόγο, από τη χρησιμοποίηση των εγκεφαλικών δομών, μέσω της εκμάθησης των κινήσεων.

Γι' αυτόν τον λόγο έχει μεγάλη σημασία για την ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος, η προσφορά ερεθισμάτων με στόχο την εκμάθηση πολύπλευρων κινήσεων στα πρώτα 6 χρόνια της ζωής των παιδιών.

Πηγή: ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ & ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ 

Dietrich Martin