Σωματικό λίπος και έλεγχος του βάρους

Μπορεί το χαμηλό σωματικό λίπος να προκαλέσει αμηνόρροια;

Υπάρχουν πολλές αιτίες αμηνόρροιας, συμπεριλαμβανομένων και του συναισθηματικού ή ψυχολογικού στρες, της κατάχρησης φαρμάκων, των χρόνων ασθενειών, του μεγάλου όγκου έντονης προπόνησης (όπως στους δρόμους αντοχής, την ενόργανη γυμναστική ή τη κωπηλασία) και της μεγάλης απώλειας βάρους ή λίπους. Όταν οι άλλοι παράγοντες παραμένουν σταθεροί, η μείωση του βάρους ή του λίπους κάτω από συγκεκριμένα ατομικά όρια θα προκαλέσει αμηνόρροια και αυξημένο κίνδυνο πρόωρης απώλειας οστικής μάζας, πρώιμης οστεοπόρωσης και πιθανόν καταγμάτων από κόπωση στις αθλήτριες. Έρευνες σε δρομείς έδειξαν ότι αυτές με σημαντικά μικρότερο βάρος είχαν αμηνόρροια σε υψηλότερο ποσοστό από εκείνες με φυσιολογικό βάρος που κάλυπταν παρόμοιες αποστάσεις και ακολουθούσαν παρόμοια προπόνηση. Επίσης στην κωπηλασία τα πληρώματα χαμηλού βάρους τείνουν να έχουν υψηλότερη συχνότητα αμηνόρροιας σε σχέση με τα βαρύτερα πληρώματα, παρ' ότι εφαρμόζουν παρεμφερή προπονητικά και αγωνιστικά προγράμματα.

Η απώλεια βάρους και λίπους μπορεί να δράσει με δύο διαφορετικούς τρόπους, για να προκαλέσει ή να εκδηλώσει αυτό το αποτέλεσμα (ακόμα κι αν είναι «η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι» σε μια περίπλοκη διαδικασία). Πρώτα, μπορεί να επιδράσει στο μεγάλο εγκεφαλικό κέντρο ελέγχου, τον υποθάλαμο, είτε άμεσα είτε μέσω ανώτερων νευρικών κέντρων, προκαλώντας τη μειωμένη έκκριση «υποθαλαμικών εκλυτικών παραγόντων». Οι παράγοντες αυτοί επιδρούν στον κύριο ρυθμιστή των ορμονών του σώματος, την υπόφυση (λίγο πιο πάνω από τον ουρανίσκο) και καταστέλλουν τη ρυθμική έκκριση της ωχρινοποιητικής και της ωθηλακιοτρόπου ορμόνης. Αυτό με τη σειρά του, μειώνει τη διέγερση στις ωοθήκες, προκαλώντας την έκκριση λιγότερων γυναικείων ορμονών που περιοδικά επηρεάζουν τη μήτρα. Δεύτερον, η μείωση του βάρους και, πιθανόν ιδιαίτερα, η μείωση του λίπους μπορεί να επιδράσει άμεσα στον μεταβολισμό των ορμονών που εκκρίνονται από τις ωοθήκες και επηρεάζουν τη μήτρα, μειώνοντας τη δράση τους.   Έτσι, μπορεί να συμβεί μια μειωμένη έκκριση λιγότερων ισχυρών ορμονών, και η μήτρα να σταματήσει να ανταποκρίνεται.

Το ποσοστό του λίπους κάτω από το οποίο εμφανίζεται η αμηνόρροια διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο και μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 15 – 20%. Για το λόγο αυτό, η μεγάλη μείωση βάρους ή λίπους ενδέχεται να αποτελεί την αιτία εκδήλωσης αμηνόρροιας. Αντίστροφα, η αύξηση του βάρους ή του λίπους συνήθως επαναφέρει τη φυσιολογική περίοδο. 

Πηγή : η Διατροφή της Αθλούμενης Γυναίκας

Α. Bean - P. Wellington